Het diner, Herman Koch Vier mensen in een restaurant, twee echtparen, de beide mannen zijn broers. Paul Lohman is een voormalig geschiedenisdocent die op non-actief is gesteld na een aantal incidenten op school. Serge Lohman is de rijzende ster in het parlement, misschien zelfs de aankomende minister-president.

De uitnodiging om te eten komt van Serge. Tijdens de verschillende gangen wordt duidelijk wat er aan de hand is. Hun zoons van zestien, Rick en Michel, hebben iets verschrikkelijks gedaan en hun ouders willen nu kijken hoe ze dit op kunnen lossen. Tenminste, dat wil Serge. Hij wil de volgende dag een persconferentie houden om zijn ontslag aan te kondigen, zodat daarna de twee jongens de consequenties van hun daad kunnen ondergaan.

De andere drie zijn echter niet zo overtuigd dat dit nodig is. Gaat het tenslotte niet om twee jongens, kinderen nog maar en hoe schuldig was de andere partij, het slachtoffer? Kortom, moet er wel actie ondernomen worden, zeker als je bedenkt dat over twee maanden of zo niemand het er nog over heeft? Verschillende dingen spelen in Het diner een rol.

Hoe reageer je als je kind iets vreselijks doet? Schakel je de politie in, of bescherm je je kind tot elke prijs? Hoe komen jongeren tot een vreselijke daad? Is het onbezonnenheid, is het iets erfelijks in de genen (die suggestie wordt even gegeven) of heeft de opvoeding er ook mee te maken? Dat laatste speelt natuurlijk een rol.

Michel is een etter, maar zou hij minder etterig zijn geweest met andere ouders? We zien de gebeurtenissen tijdens deze avond door de ogen van Paul, en in het begin is dat leuk, want Paul verwoord wat veel van ons ook denken en hij schopt lekker tegen dingen aan, zoals het gedoe in sterrenrestaurants, mensen die huisjes in Frankrijk hebben enzovoort.

Maar langzamerhand blijkt Paul toch niet zo’n heel fijn mens te zijn, iemand die er niet wars van is om eigen rechter te spelen, die, als hij merkt dat zijn zoon zijn neefje koeioneert en meesleept, het alleen maar fijn vindt dat zijn zoon in ieder geval geen meeloper is. Je zou Paul bijna een soort salon-fascist kunnen noemen.

Claire op haar beurt heeft er geen enkele moeite mee om haar zoon een alibi te verschaffen als die nog meer verschrikkelijke dingen gaat doen om de bewijzen van zijn vorige misdaad te verdoezelen. Ze heeft hem hier zelfs toe aangezet De enige aan tafel die nog enig gezond verstand lijkt te hebben is Serge, maar die laat zich uiteindelijk uit ijdelheid weerhouden zijn persconferentie te geven en actie te ondernemen.

• De overigen willen het vooral van tafel hebben, uit bestwil voor ‘hun lieve jongens’.
• Over het slachtoffer heeft niemand het meer, dan had die maar andere keuzes moeten maken en daar niet moeten zijn.
• Ik had Het diner nog nooit gelezen, ik was er ooit in begonnen, maar was al snel opgehouden (ik heb niet altijd heel veel geduld met Nederlandse literatuur en ik heb altijd een hekel aan Jiskefet gehad).

Vorige week heb ik echter de verfilming van Het diner gezien en die vond ik erg goed. Het boek wilde ik daarna ook lezen, ook om te zien hoe boek en film van elkaar verschillen. Het verschil zit vooral in het einde en de reactie van Paul. In het boek is hij een mededader, helpt hij Claire om Michel te beschermen, om hun gelukkige drie-eenheid te behouden.

• In de film is hij geschokt en distantieert hij zichzelf van Claire en Michel, die altijd al meer een twee-eenheid waren waar hij buiten stond.
• Het einde en het lot van Paul blijven in de film open.
• Ik kan niet zeggen welk einde ik beter vond, al begrijp ik niet helemaal waarom in de film het einde is veranderd? Is dat om ten minste nog één sympathiek persoon over te houden? Ik vond Het diner erg prettig lezen, Herman Koch is erin geslaagd om een vreselijk gegeven indringend te beschrijven, maar toch met heel grappige momenten en opmerkingen erin waar ik regelmatig om moest grinniken.

De situatie en de consequenties bleven in ieder geval ook nog lang in mijn hoofd zitten. Alle lof is wat mij betreft ook verdiend. : Het diner, Herman Koch

Wat is het verschil het diner film en boek?

Er zitten veel te veel flashbacks in. Dat gebeurt ook in het boek, maar voor een film is echt te veel. Ook is al in de eerste scènes duidelijk dat een van de hoofdpersonen een psychopaat is, terwijl in mijn boek dat pas veel later wordt geopenbaard.” Koch is wel te spreken over de rolbezetting.

Waar gaat de film Het Diner over?

Het diner Menno Meyjes maakte van Herman Kochs Het diner iets verontrustends en actueels. Eindelijk weer een Nederlandse film die zich door gekte laat leiden. Gekte is zeldzaam in Nederlandse films. Nog zeldzamer is het dat een film ermee eindigt, want voor je het weet blijft het publiek vertwijfeld achter.

Toch is dat precies wat ‘ verfilming van Herman Kochs roman Het diner durft het te doen. Gekte laten zien die zich vermomt als baldadigheid, politieke ambitie of ouderlijke liefde, vooral tastbaar gemaakt door twee geraffineerde rollen van Jacob Derwig en Thekla Reuten. Koch baseerde het verhaal op een voorval in Barcelona uit 2005 waarbij twee jongens in een glazen portiek een zwerfster in brand staken die daar vervolgens aan overleed.

Meyjes’ versie van Het diner is niet geïnteresseerd in die daders en godzijdank ook niet in de idiotie van de erfelijke ziekte die Koch in z’n boek als verklaring suggereerde. Hij stuurt het verhaal een veel interessantere kant op. De film speelt zich voornamelijk af in een restaurant waar de vier ouders van de jongens samenkomen om hun strategie te bespreken, nadat ze de twee op televisiebeelden herkend hebben: openbaar maken of geheim houden? Het gaat tenslotte om hun kinderen.

Paul (Derwig) is een werkloze geschiedenisleraar en de verteller van het verhaal, Claire (Reuten) is zijn vrouw, Pauls broer Serge (Daan Schuurmans) een politicus die zich later die avond kandidaat wil stellen voor het premierschap, en Babette (Kim van Kooten) zijn echtgenote. Vacuüm Het is geen toeval dat Meyjes meerdere keren glazen façades als decor gebruikt want die verbeelden de essentie van de film.

Het diner opent met Paul die onder het toeziend oog van z’n zoon in het glazen kantoortje van de conrector een tirade begint over de onevenredige historische aandacht voor de zwaksten in de maatschappij. Volgens Paul tellen alleen de winnaars. Dat hij het recht claimt om een klootzak te zijn is het kloppende, duistere hart van de film.

Mensen die zich afkeren van de maatschappij en zichzelf tot enige autoriteit uitroepen creëren het soort morele vacuüm om zich heen – de glazen ruimtes – waarin gekte ontstaat en waarin uiteindelijk gruwelijkheden zoals in Barcelona kunnen plaatsvinden. Meyjes is wel zo slim om die gekte niet alleen bij een verbitterde eenling als Paul te zoeken.

Ook in de liefde, zoals hier met een oedipale twist tussen ouder en kind (Claire), of door blinde ambitie (Serge, Babette) kan iemand grip op de realiteit verliezen. Elk afkeren van de wereld kan tot waanzin leiden. Ook bij mensen die op het eerste gezicht in orde lijken.

Dat de film op die noot durft te eindigen, een film die Eyeworks gezien de populariteit van het boek vermoedelijk toch als een publieksfilm beschouwt, krijgt hopelijk navolging. En wat een lekker laatste shot van Paul dat alles aan het wankelen brengt en dat de film in die laatste seconden in een thriller verandert.

Dit is nou eens geen film als slaapliedje maar een film om van wakker te schrikken. : Het diner

Is het diner een goed boek?

Leesaanwijzingen – Let op: het duurt ongeveer 125 bladzijden voordat je er precies achter gaat komen wat Rick en Michel gedaan hebben. Tot die bladzijden lijk je vooral te lezen over een avondje uit van twee welgestelde volwassen echtparen in een chique restaurant.

Je leert Paul en Serge kennen, maar echte spanning zul je waarschijnlijk niet voelen. In het tweede deel van het boek neemt de spanning flink toe en blijken details die eerst onbelangrijk leken, toch belangrijk te zijn. Geduld wordt beloond dus, met dit boek. Verder moet je realiseren dat je je het hele verhaal in het hoofd van de vader van Michel zult bevinden – een leraar geschiedenis van middelbare leeftijd.

Als je er tegen kunt dat een boek niet meteen heel spannend is en het bovendien wel leuk vindt om te lezen over iemand van een hele andere leeftijd en met een heel ander leven dan jij, dan is Het diner een echte aanrader.

Welke ziekte heeft Paul in Het diner?

– Ziekte : Paul heeft een ziekte die niet bij naam wordt genoemd, maar het heeft iets te maken met zijn woedeaanvallen. Hij schiet snel uit zijn slof zoals bij het gesprek met de rector van Michel. Claire had ook een ernstige ziekte toen Michel nog heel jong was.

Heeft het boek Het diner een open einde?

Het einde van het verhaal is de verwonding van Serge en de dood van Beau, dat hoef je niet zelf te bedenken, dat is gegeven, dus het is een gesloten einde. Thema: ruzie en geweld tussen ouders ten gevolge van een misdrijf van hun kinderen.

Wat is de misdaad in Het Diner?

4.9

Boekverslag door een scholier 4e klas vwo | 1192 woorden 6 juli 2017

4.9 26 keer beoordeeld Boek Auteur Genre Taal Nederlands Vak Twee echtparen gaan een avond uit eten in een restaurant. Ze praten over alledaagse dingen, dingen waar mensen tijdens etentjes over praten: werk, de laatste films, de oorlog in Ir ADVERTENTIE Begin jij in september met studeren? Meld je dan nu aan voor onze eerstejaars-mails. Van juni t/m september tippen we je de beste artikelen, video’s en podcastafleveringen om je optimaal voor te bereiden op het studentenleven. Max.1 mail per twee weken en het stopt automatisch! 1.

Motieven De misdaad die in dit boek plaatsvind is mishandeling en doodslag op een dakloze vrouw. De twee daders (Rick Lohman en Michel Lohman) waren na een avond stappen aardig dronken. Ze wouden geld pinnen bij een pinautomaat maar er lag een dakloze vrouw in de weg. Zestonk vreselijk. Toen de jongens haar vroegen om weg te gaan, schold de vrouw hen uit.

In hun dronken bui leek het de jongens leuk om de vrouw te bekogelen met spullen die ze in de buurt hadden gevonden; een bureaustoel, een lamp en een lege jerrycan. Ze waren er zich niet van bewust dat er benzinedampen uit de jerrycan kwamen. Als laatste gooide ze een aansteker naar de vrouw.

• De benzinewalm ontplofte en doodde de vrouw gelijk.
• Het hoofdmotief van de moord is dus dat de dakloze vrouw stonk en in de weg lag.2.
• Dader Michel Lohman Is de neef van Rick Lohman en de zoon van Paul Lohman.
• Hij is (bijna) 16 jaar oud.
• Hij is een leiderstype en commandeert zijn neef Rick overal heen.
• Hij zit samen met Rick op de middelbare school.

Hij houdt erg van sporten. Paul Lohman heeft een erfelijke agressiestoornis en het is vrij waarschijnlijk dat Michel dit van zijn vader geërfd heeft. Zijn agressie komt erg naar voren wanneer hij de zwerver mishandeld. Het lijkt er ook op dat hij geniet als hij mensen pijn doet en hij er geen slecht geweten van krijgt.

• Het boeit hem niks.
• In het boek is hij meer een Flat Character, omdat er niet veel over hem verteld word en de nadruk op één eigenschap ligt, namelijk zijn agressie.3.
• Begin en eind Beginsituatie Het begin is een opening-in-de-handeling.
• Je wordt als lezer als eerste vertelt dat de hoofdpersoon, Paul, uit eten gaat in een duur restaurant samen met ‘’Serge Lohman” pas later in het verhaal wordt uitgelegd waarom ze uit eten gaan en wie Serge is.

Ook wordt op een van de eerste bladzijden het volgende gezegd : ‘’ Je kunt je afvragen of er in het hele land nog een restaurant is waar ze niet in een stuip schieten wanneer ze de naam Lohman door de telefoon horen,”(Blz 8) Dit maakt de introductie gelijk spannend, omdat je als lezer wilt weten wie Serge Lohman is.

Slot Het boek ‘ ‘Het Diner” heeft deels een open einde. Er worden een zaken afgerond, zoals wie de moord heeft gepleegd en of de ouders hun kinderen gaan aangeven bij de politie. Er zijn echter ook een paar dingen die open blijven in het boek. Het blijft onduidelijk wat er is gebeurd met de geadopteerde zoon van Serge en Babette, Beau.

Hij had een filmpje op Youtube gezet en Rick en Michiel wouden dat hij dat eraf haalde. Hoe ze dit gedaan hebben blijft onduidelijk. Beau raakt vermist en het laatste wat we van hem horen is een voicemail, die luidt: ‘’ Mama, wat er ook gebeurt ik wil je zeggen dat ik van je hou ” (Blz 233) Een tweede opening in het boek is het vruchtwateronderzoek.

Paul heeft een agressiestoornis, hij heeft nooit aan zijn vrouw verteld dat dit erfelijk is. Het is goed mogelijk dat zijn zoon dit ook heeft, hiervoor zou een vruchtwateronderzoek gedaan moeten worden. Aan het einde van het boek blijkt dat Claire, de vrouw van Paul, wel een vruchtwateronderzoek heeft laten doen zonder het aan Paul te vertellen.

Paul ziet het onderzoek liggen maar leest het niet. Hij vind dat je geheimen voor elkaar moet hebben. Als lezer weet je dan nog niet of Michel het syndroom geërfd heeft. Op internet wordt ook vaakgesuggereerd dat Paul niet de biologische vader van Michel is, en het verslag daarom niet wilt lezen.

1. Tijd In het boek wordt veel gebruik gemaakt van flashbacks.
2. Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in het restaurant, in de tegenwoordige tijd, maar er worden ook flashbacks gebruikt in de verleden tijd.
3. In hoofdstuk 12 vertelt Paul bijvoorbeeld over zijn vakantie naar Frankrijk, wat 3 jaar voor het diner met Serge en Babette plaatsvond.

In het boek word ook gebruik gemaakt van tijdsversnellingen en vertragingen. Tijdens het diner worden de stukken waar het eten gebracht word enorm uitvergroot. Er wordt in details verteld hoe de garant het eten presenteert en hoe het eten eruit ziet. In het echt zou dit waarschijnlijk maar een paar minuten duren.

1. Voorbeeld : “‘De lamszwezerik is gemarineerd in Sardijnse olie met rucola,’ zei de gerant die ondertussen bij Claires bord was aangeland en met zijn pink twee minuscule stukjes vlees aanwees.
2. ‘De zontomaatjes komen uit Bulgarije.'” (blz.49) Er worden ook grote delen overgeslagen.
3. In het restaurant wordt niet beschreven hoe het gezelschap hun eten opeet.

Dit wordt overgeslagen en er wordt gelijk over de volgende gang vertelt.4. Mening Ik vond het boek ‘’Het Diner” een erg goed boek. Ik vond het boek op een goede manier geschreven, de manier waarop Herman Koch de Flashbacks en tijdsversnellingen gebruikt is echt meesterlijk.

• Het verhaal is soms spannend en de mysteries rond om Michel en de moord op de zwerver trekken de lezer erg aan.
• De tekst is origineel geschreven, in de ik-vorm, met veel gedachtes en voorbeelden erin verwerkt.
• Paul, de hoofdpersoon, vertelt zijn verhaal in een beetje een ironische stijl.
• Hij is vaak erg cynisch.

Ik ben zelf ook wel gaan nadenken wat ik zou doen in de situatie van Paul, als mijn kind een misdaad had begaan en niemand wist ervan. Het is ook een geloofwaardig boek. De situatie zou in het echt ook kunnen voorkomen. De tekst hangt goed samen en er is een goede balans tussen flashbacks en tegenwoordige tijd.

• Er word soms wel veel doorgepraat over een onderwerp dat niet echt van belang is bij de misdaad (zoals het overdadig beschrijven van het eten in het restaurant).
• Hierdoor kon ik in het begin niet goed ‘’ in het boek komen”, maar aan het einde kon ik niet meer stoppen met lezen.
• De boodschap van het verhaal is toch wel hoe je gezin voorgaat voor alles, en dus ook voor justitie.

Het boek is in 2013 verfilmd. Herman Koch heeft nog meer boeken geschreven, een van zijn boeken die met Het Diner te vergelijken is, is ‘ ‘Red ons, Maria Montanelli” Dit is ook een boek waar agressie een grote rol speelt in het verhaal. Het boek is op een makkelijke manier geschreven.

Herman Koch schrijft op een zeer duidelijke manier wat er precies gebeurt, het is voor de lezer makkelijk hier een beeld bij te bedenken. Het is geen dik boek en er zitten weinig moeilijke woorden in. Het leest lekker snel en luchtig uit. Herman Koch vertelt niet gelijk wat de misdaad is en laat de lezer dus na ieder hoofdstuk nieuwsgierig achter.

Er blijven wel veel vragen achter aan het einde. Kort gezegd is het boek op een simpele manier geschreven en goed te volgen. Ik zou het boek aan iedereen aanraden, het is een goed boek, met voldoende spanning. In een woord: fantastisch!

Waar speelt het boek Het Diner zich af?

Bijna het hele verhaal speelt zich af in een avond, tijdens een diner in een restaurant in Amsterdam. Hier wordt een voorval besproken waar de zoons van Claire, Babette, Sege en Paul bij betrokken waren. Vandaar dat het boek ‘Het Diner’ heet.

Wie zijn de hoofdpersonen van Het Diner?

Herman Koch Het diner, Lexicon van literaire werken, Ton Anbeek, Jaap Goedegebuure en Bart Vervaeck – DBNL Zoek alles Zoeken naar auteurs Zoeken naar titels Zoeken in teksten (1989-2014) –,, –

Het diner is de zesde roman van Herman Koch (Arnhem, 5 september 1953) en zijn eerste boek dat bij zijn nieuwe uitgever Anthos verscheen. De schrijver liet in verschillende interviews het volgende over de ontstaansgeschiedenis los: eind december 2005 zat hij met een groot gezelschap te eten in een restaurant in Barcelona. Opeens realiseerde hij zich dat een restaurant een ideaal decor vormt voor een roman omdat een aantal mensen daar urenlang met elkaar zit te praten. Bij diezelfde gelegenheid werd hem ook het onderwerp van zo’n roman als het ware in de schoot geworpen want het gesprek ging over een recent schandaal in Barcelona. ‘Twee jongens hadden in een hokje waar geld gepind kan worden een zwerver in brand gestoken. Toen ik dat hoorde wist ik ook de vorm van de roman. Ik zou de roman schrijven vanuit een vader die zich zou afvragen hoe hij zich zou gedragen als zijn zoon zoiets gedaan zou hebben.’ Toch duurde het nog tot januari 2009 voor Het diner verscheen. Het boek had onmiddellijk succes in Nederland en kreeg hetzelfde jaar nog de NS Publieksprijs. Er zijn op dit moment (november 2013) 650.000 exemplaren van verkocht. Nog opmerkelijker is dat de roman in liefst 33 talen werd vertaald. En niet alleen werd The Dinner in Amerika opgemerkt, het stond zelfs maandenlang op de fictiebestsellerslijst van The New York Times, met als hoogste notering nummer acht. Het resultaat is ook dat er over enige tijd liefst twee verfilmingen van de roman zullen zijn: de Nederlandse van Menno Meyjes die in september 2013 voor het eerst vertoond is op een filmfestival in Toronto, en de Amerikaanse die door de Australische actrice en toneelregisseur Cate Blanchett zal worden gemaakt. Op het omslag van de eerste druk van Het diner staat een bloedrode kreeft – die overigens in het hele boek niet voorkomt. Zoals vaker bij succesvolle titels verschenen er later drukken met een ander omslag (waarop men vier mensen aan een tafel ziet zitten, een scène uit het toneelstuk naar Het diner dat in 2012 werd gespeeld).
Het boek telt 301 bladzijden. De tekst is ingedeeld in hoofdstukken die het verloop van een maaltijd aangeven: Aperitief-Voorgerecht-Hoofdgerecht-Nagerecht-Digestief-Fooi.
De roman beschrijft hoe twee echtparen een avond doorbrengen in (en rond) een duur restaurant. Het gaat om de ik-verteller, Paul Lohman, met zijn vrouw Claire; en Pauls oudere broer Serge, een Bekende Nederlander want succesvol politicus die waarschijnlijk na de volgende verkiezingen premier zal worden, met zijn vrouw Babette. Paul en Claire hebben één kind, zoon Michel van vijftien. De samenstelling van het gezin Serge-Babette is iets gecompliceerder: ze hebben twee biologische kinderen, Rick (vijftien) en Valerie (dertien), en de geadopteerde Beau (leeftijd onbekend) die uit Burkina Faso komt. Geen van deze kinderen is aanwezig bij het diner, maar van het begin af aan is duidelijk dat de bijeenkomst alles te maken heeft met Michel, Rick en Beau. Als Claire opmerkt dat Michel de laatste tijd ‘raar’ doet, of niet raar, maar anders dan normaal. Afstandelijk’ en vraagt of Paul dat ook is opgevallen, lijkt de reactie van haar man vreemd: ‘Ik moest Claire niet aankijken, wij kenden elkaar te goed, mijn ogen zouden me verraden.’ Het is het eerste signaal dat er iets in dit huwelijk verzwegen wordt. Paul is al gestrest omdat hij eigenlijk niet in restaurants wil eten, en zeker niet in de chique gelegenheden die zijn vermogende broer gewoonlijk uitkiest. Daarbij komt dat zijn broer altijd te laat komt (en door het personeel onderdanig ontvangen wordt). Maar dan valt op dat de zonnebril die Babette draagt haar roodomrande ogen moet verbergen. Het gesprek kabbelt moeizaam voort (over films en vakanties) maar even later barst ze uit in tranen. Terwijl Claire Babette buiten probeert te troosten, spreekt Serge eindelijk hardop uit waarvoor het viertal in feite bij elkaar gekomen is: ‘Wij moeten het over onze kinderen hebben.’ Paul ontdekt dat hij met de mobiel van zijn zoon in zijn zak loopt. Op de wc onderzoekt hij het toestel en bekijkt opnieuw een video waarop te zien is hoe Rick en Michel in een metrostation een dakloze man tegen de grond slaan. Hij vindt ook een bericht van zijn vrouw aan hun zoon: ‘Papa en ik gaan om zeven uur naar het restaurant, en ik zorg wel dat we tot na twaalven wegblijven. Dus vanavond moeten jullie het doen. Papa weet helemaal van niks en dat wil ik graag zo houden.’ Het volgende hoofdstuk (21) begint met de zinnen: ‘Dit is er gebeurd. Dit zijn de feiten.’
Het blijkt dat een maand of twee geleden Michel, Rick en Beau na een schoolfeest geld uit een pinautomaat in een verlicht hokje wilden trekken. Als ze de deur opendoen vinden ze daar een vrouw in een stinkende slaapzak. Beau gaat weg als Michel en Rick aan de slaapzak beginnen te trekken en vervolgens vuilnis en voorwerpen naar de zwerfster gaan gooien. Michel slingert tot slot een lege jerrycan het pinhokje in. De lucifer die daarna wordt gegooid, zet de benauwde ruimte in lichterlaaie. Deze beelden, opgenomen door de bewakingscamera, worden een paar weken later in Opsporing verzocht vertoond, maar dat heeft niet tot een arrestatie geleid. Claire en Paul hebben hun zoon herkend, maar doen niets en praten er ook niet over. Later bekijkt Paul het filmpje opnieuw en hij vindt op YouTube andere opnamen van het incident die kennelijk met een mobiele telefoon zijn gemaakt. Wanneer Michel bij het restaurant zijn mobieltje komt halen dringt zijn vader er bij hem op aan alle belastende filmpjes te wissen. De jongen reageert eerst ontwijkend, tot zijn vader doorheeft dat een ander een nieuwe video op YouTube heeft gezet en dreigt met nog meer belastend materiaal: het is Beau, de aangenomen zoon van Serge en Babette, die hiermee zijn broer en zijn neef chanteert, Claire bekent dat ze al op de avond van het wangedrag wist wat er gebeurd was. Ze heeft haar man deze onthulling willen besparen, want ze was bang ‘dat je weer opnieuw. nouja, je weet wel’. Waarvoor ze bang was blijkt uit de herinneringen die Paul vervolgens vertelt. Hij lijdt aan een ernstige neurologische afwijking waardoor hij ‘een jaar of tien geleden’ moest stoppen als leraar geschiedenis. Hij heeft onder meer een meisje gekwetst dat een optimistisch verslag over Israël had geschreven. En ook zijn stelling dat niet alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog onschuldig waren, heeft weerstand opgeroepen. Paul krijgt pillen tegen zijn (erfelijke) ziekte die hem tegen ongewenste uitbarstingen moeten beschermen. Toch vinden er later nog hevige confrontaties plaats. Wanneer Claire in het ziekenhuis ligt en Paul alleen voor Michel moet zorgen, willen Serge en Babette de jongen meenemen omdat het samenwonen van vader en zoon tot een totale chaos in het huis heeft geleid. Woedend omdat ze zijn zoon willen ‘stelen’ gooit hij een pan met verbrande macaroni naar zijn broer. Michel is van deze scène getuige. Intussen is het viertal weer aan tafel gegaan voor het nagerecht. Eindelijk komt de kwestie aan de orde waarvoor de bei-
de echtparen in het restaurant zijn gekomen. Serge kondigt aan dat hij zich wil terugtrekken als lijsttrekker van zijn partij bij de komende verkiezingen. Hij heeft al een persconferentie geregeld die de volgende dag zal plaatsvinden. Babette en Claire zijn fel tegen dit plan, omdat elke verklaring van Serge tot de arrestatie van Rick en Michel kan leiden. De twee vrouwen bagatelliseren de daden van hun zoon: het lijken wel volwassenen maar het zijn nog kinderen. Paul sluit zich hierbij aan. Zijn mening is dat een dakloze die in een pinhokje gaat liggen maffen, niet de toekomst van zijn zoon mag beschadigen. Bij het digestief denkt Paul terug aan een gesprek dat hij met de rector van Michels school heeft gehad. Het gaat om diens werkstuk waarin de mogelijkheid wordt verdedigd om ernstige criminelen zonder proces te liquideren. Wanneer de rector suggereert dat de vader deze opvattingen heeft ingefluisterd en een verband legt met zijn ziekte, mishandelt Paul deze man. Zodra Paul en Claire alleen in het restaurant zijn achtergebleven, dringt zij erop aan dat hij zijn broer iets moet ‘aandoen’. Serge moet zodanig toegetakeld worden dat hij zich niet voor de buitenwereld durft te vertonen om zijn terugtreden bekend te maken. En verder vertelt ze dat ze tegen hun zoon heeft gezegd dat hij Beau ‘tot rede moet zien te brengen. En als dat niet lukt, dat hij dan moet doen wat hem het beste lijkt’. Paul kijkt zijn vrouw bewonderend aan (‘En dat allemaal uit liefde, liefde voor onze zoon’). Maar hij legt uit dat hij al een tijd zijn medicijnen niet meer slikt en om die reden zijn broer niet kan ‘verwonden’. Wat hij wel doet, is de gerant – die hem met Michel heeft zien praten – zwijggeld toestoppen. Ondertussen heeft Claire met een boven de steel afgebroken wijnglas haar zwager Serge bewerkt. Zijn gezicht is zo geschonden dat Serge zijn baard moet laten staan. Onder andere daardoor verspeelt hij het vertrouwen van zijn kiezers en verliest hij de verkiezingen. Hij dient geen aanklacht tegen zijn schoonzus in. Hij en zijn vrouw hebben het te druk met de opsporing van hun sinds de avond van het diner vermiste zoon. Paul, Claire en Michel vormen weer een gelukkig gezin.
Wie Het diner begint te lezen, zou kunnen denken dat het om een satirische roman gaat. Genadeloos wordt het wollige jargon van een gerant in een chic restaurant weergegeven: ‘”Dit
zijn Griekse olijven uit de Peloponnesos, licht besprenkeld met een eerste oogst extra vergine olijfolie uit Noord-Sardinië, en afgemaakt met rozemarijn uit.”‘ In een later hoofdstuk wordt naar aanleiding van een bezoek aan het huis van Serge en Babette in de Dordogne het gedrag belachelijk gemaakt van Nederlanders die alles wat met Frankrijk te maken heeft ‘énig vinden’. (Hier herkent de lezer de schrijver Herman Koch die jarenlang een van de drijvende krachten was van het satirisch-absurdistische tv-programma Jiskefet.) Maar in beide gevallen neemt het verhaal een onverwachte wending. Bij het voorgerecht ontspint zich een gesprek met de gerant over het woord ‘afgemaakt’ waarbij Paul zegt: ‘Ik weet dat dat niet betekent dat de olijven zijn “afgemaakt”. Zoals in “neergeknald” of “doodgeschoten”.’ En de beschrijving van het bezoek in Frankrijk eindigt met een scène waarin Michel, Rick en Beau door een groep boeren worden opgebracht. Vooral Beau is nauwelijks in bedwang te houden, hij wordt ten slotte door de Fransen tegen de grond gewerkt.
Zulke gegevens ondersteunen de spanning die langzaam wordt opgebouwd. De lezers weten dat er iets verborgen wordt gehouden, een geheim dat stukje bij beetje wordt onthuld. Heel vaak breekt ik-verteller Paul het verhaal af om pas veel later de informatie te geven waarop de lezers zitten te wachten. Een extreem voorbeeld is de zojuist aangeduide scène waarin de kinderen van de beide echtparen Lohman door een groep woedende boeren worden opgebracht. Pas in het laatste hoofdstuk wordt onthuld waarom de boeren zo kwaad zijn: Beau heeft een kip gestolen. Door dit voortdurend oproepen van spanning door middel van uitstel lijkt Het diner op een thriller.
Maar evenzeer heeft het boek trekken van een psychologische roman waarin motieven en houding van de vier volwassenen worden aangeduid. Hoofdpersoon is natuurlijk Paul, de ik-verteller. Zijn stemmingen, meningen, zijn ziekte, de afkeer van zijn broer en de liefde voor zijn zoon en zijn vrouw kleuren het hele verhaal. Je zou daarom kunnen stellen dat we hem het beste leren kennen.
Maar in hoeverre zijn de woorden van deze Paul Lohman betrouwbaar? Vanaf het begin lijkt het of hij zich rechtstreeks tot de lezers richt: ‘We gingen eten in het restaurant. Ik ga niet zeggen welk restaurant, want dan zit het er de volgende keer waarschijnlijk vol met mensen die komen kijken of wij er ook weer zitten.’ Met die zinnen wordt meteen een werkelijkheidsillusie opgeroepen. Andere opmerkingen bevestigen de band tussen de verteller en zijn publiek, zoals: ‘Ik ga niet zeggen hoe laat het precies was. Exacte tijden kunnen zich later tegen je keren.’ Zulke zinnen geven de indruk dat er een open-
hartige verteller aan het woord is, juist omdat hij ook aangeeft iets niet te willen prijsgeven. Niettemin moet het een zorgvuldige lezer wel opvallen dat hij niet altijd eerlijk is. In hoofdstuk 3 zoekt en vindt hij Michels mobiel. Het is een cruciaal moment want hij ontdekt beelden die hem schokken (pas later vertelt hij wat hij zag). In hoofdstuk 18 vindt hij die mobiel in de zak van zijn jasje. Hoe het ding daar terechtgekomen was ‘kon ik niet zo een-twee-drie reconstrueren’. Een leugen, want hij heeft het apparaat in zijn zak gestoken om te controleren wat zijn zoon heeft opgeslagen en met wie hij contact heeft gehad. Tegenover Claire verzwijgt hij informatie, hij doet of hij niets weet van wat er rond hem gaande is. Kortom, Paul is wat in de narratologie een onbetrouwbare verteller wordt genoemd.
Ook in het morele dilemma waar Het diner over gaat – de keuze waarvoor de twee echtparen worden gesteld: hun zoon aangeven bij de politie of zwijgen in alle talen – is zijn houding halfslachtig. Van de vier volwassenen kiest alleen zijn gehate broer voor de wet; hij moet als politicus aftreden omdat hij zich in die functie geen skelet in de kast kan veroorloven. De beide vrouwen zijn faliekant tegen een openbare bekentenis, want daarmee wordt de toekomst van hun zoon geruïneerd. Het is Claire die haar zoon impliciet een vrijbrief geeft om Beau die hem chanteert te laten verdwijnen. En vervolgens verminkt ze het gezicht van haar zwager. Zo zorgt ze ervoor dat hun zoon niet in de gevangenis komt. De enige bijdrage van Paul is dat hij de vrouwen steunt en de gerant omkoopt. De rest laat hij aan zijn vrouw over, want niet voor niets heeft hij in het begin van het boek onderstreept dat Claire slimmer is dan hij.
De slimheid van Paul ligt op een ander terrein: hij manipuleert het gezichtsveld van de lezers. Zijn stellige uitspraak: ‘Ik geef alleen maar weer wat ik tijdens ons gezamenlijke etentje in het restaurant heb gezien en gehoord’ is misleidend. Hij is geen afstandelijke verslaggever van de feiten, eerder gaat hij vóór de gebeurtenissen staan. Door zijn ogen zien we een broer die alleen maar als een irritante ijdeltuit wordt afgeschilderd. In zijn afkeer gaat Paul zo ver dat hij hem niet alleen ‘een onbehouwen lul’ noemt maar hem ook neerzet als ‘niet een van de slimsten, in zekere zin zou je hem zelfs achterlijk kunnen noemen’. De laatste typering zegt waarschijnlijk meer over Paul zelf. Als ontslagen leraar die al tien jaar werkloos is lijkt hij jaloers te zijn op de Bekende Nederlander die zijn broer geworden is. In zijn rol van partijdig verteller geeft hij ook een eenzijdig beeld van Beau, de Afrikaanse jongen die Serge en Babette geadopteerd hebben: er wordt geen enkel goed woord aan zijn
gedrag gewijd. Toch kan de lezer concluderen dat de poging die Beau doet om zijn leeftijdgenoten Michel en halfbroer Rick te chanteren een vorm van wraak is voor de kleinerende manier waarop ze met hem omgaan. Zo noemen ze hem nooit ‘Beau’ maar ‘Faso’, naar het land waar hij vandaan komt. Opvallend is dat hij niet mee wil doen met de aanval op de zwerfster in het pinhokje – een beslissing die uiteindelijk tot zijn dood (‘verdwijning’) zal leiden. En dat is misschien wel het ultieme doel van Pauls onbetrouwbare verslag: door de volle aandacht op het ‘ongeluk’ in het pinhokje te vestigen – een roekeloze daad waarvoor Paul met zijn agressieve theorie over ‘het recht in eigen hand mogen nemen’ misschien de basis heeft gelegd – verdwijnt de latere moord met voorbedachte rade naar de achtergrond.
Paul is een vlotte verteller die de lezers van het begin af aan bij het verhaal betrekt en met zijn ‘conferences’ over het gedrag van de obers in een chic restaurant en dweepzieke Hollanders in Frankrijk de lachers op zijn hand krijgt. Pas op het eind zullen die lezers zich realiseren dat ze in een dubieuze morele positie zijn gemanipuleerd. Niet ten onrechte vergeleek een recensent Paul met Jekyll en Hyde in de bekende roman van Stevenson.
In de roman komen drie interessante gevallen van intertekstualiteit voor. Aan het begin van Het diner gaat er iets mis met de bediening: de kurk van een door Serge bestelde fles superbe wijn breekt. Het is een klein incident op een avond die hoe langer hoe tumultueuzer zal verlopen, een aankondiging zou je kunnen stellen. En dat is precies de manier waarop Paul het incident interpreteert: ‘En toch was er iets gebeurd dat mij de hoop deed behouden op een explosie later op de avond. Het was als met het pistool in het toneelstuk: wanneer er in het eerste bedrijf een pistool wordt getoond, kun je er donder op zeggen dat er in het laatste bedrijf mee zal worden geschoten. Dat is de wet van het drama. Volgens diezelfde wet mag er zelfs helemaal geen pistool worden getoond wanneer en níét mee geschoten wordt.’ Deze wet is een stelling die voor het eerst door Tsjechov is geformuleerd. Paul (Koch) noemt die naam niet, misschien omdat er met de laatste zin verwezen wordt naar een andere auteur, namelijk Willem Frederik Hermans die in zijn poëticale essay ‘Experimentele romans’ dezelfde opvatting over coherentie heeft uitgewerkt. Geeft het pistool-voorbeeld aan hoe de roman Het diner is gestructureerd, een ander citaat introduceert de thematiek van het boek. In het tweede hoofdstuk wordt de beroemde eerste zin van Tolstojs Anna Karenina geciteerd: ‘Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn
eigen wijze.’ Voortdurend komt Paul op dat begrip ‘gelukkig gezin’ terug, in feite zijn al zijn handelingen (en die van Claire) erop gericht om het geluk van hun gezin te bewaren, tegen elke prijs. Die prijs is in dit geval de moord op Beau. Er is nog een verwijzing die bij herlezing een bijzonder wrange bijklank krijgt. Bij het voorgerecht komt ook de film Guess Who’s Coming to Dinner ter sprake, waarin een blank echtpaar schrikt wanneer blijkt dat hun dochter een zwarte verloofde heeft. Maar het is een goede, intelligente neger en dus wordt hij door zijn schoonouders geaccepteerd. Claire noemt het ‘de meest racistische film ooit gemaakt’: alleen aangepaste negers deugen. Paul legt dat nog eens uit: ‘Het gaat over het recht om een klootzak te zijn.’ Beau gedraagt zich eerst als een aangepaste neger – maar als hij Rick en Michel chanteert, mag hij uit de weg worden geruimd. Het slothoofdstuk bevat een intrigerende passage. Paul vindt de uitslag van een vruchtwateronderzoek. Paul wil het volgeschreven vakje ‘bijzonderheden’ niet lezen. Want daaruit zou kunnen blijken dat hun zoon dezelfde neurologische stoornis heeft waaraan Paul later lijdt. Als Claire deze ‘bijzonderheden’ tijdens haar zwangerschap wel gelezen heeft, negeerde ze dan deze informatie omdat ze hun kind hoe dan ook wilde baren? Heeft ze welbewust een mogelijk gewelddadige zoon op de wereld gezet? Het antwoord op die vragen is moeilijk te geven want er zijn twee complicerende factoren: ten eerste wist Claire destijds nog niets van de symptomen die Paul later zou vertonen. En ten tweede is niet duidelijk of Michel werkelijk aan dezelfde ziekte lijdt. Hij treedt bij het incident bijzonder agressief op. Maar kan dat bijvoorbeeld ook niet komen omdat hij in zijn jeugd verschillende woedeaanvallen van zijn vader heeft meegemaakt?
Zoals gezegd is Het diner Kochs zesde roman. De eerdere boeken zijn niet slecht besproken, maar hebben geen grote weerklank gevonden. De enige uitzondering daarop is Kochs debuutroman: Red ons, Maria Montanelli (1989), een boek over een opstandige scholier dat een zekere cultstatus kreeg. Juist dit boek toont een paar duidelijke overeenkomsten met Het diner. Zo is er in de eerste plaats een ik-verteller die in heftige spreektaal een satirische beschrijving geeft van zijn omgeving. In de tweede plaats wordt het verhaal niet chronologisch verteld. De eerste zin luidt: ‘Het verhaal dat ik wil vertellen gaat
over de zwakbegaafde jongen.’ Deze jongen komt wel voortdurend in de tekst terug, maar wat er gebeurd is met hem wordt sprongsgewijs weergegeven. De lezer voelt een dreigende spanning, maar wordt steeds op een zijspoor gezet. En ten derde is ook het element ‘geweld’ sterk aanwezig. Wat betreft Kochs plaats in de Nederlandse literatuur kan worden gesteld dat hij aansluit bij de schrijvers die ‘plotgericht proza’ schrijven. Vertegenwoordigers van deze richting zijn Tim Krabbé en Renate Dorrestein. De laatste legt in haar poëtica Het geheim van de schrijver uit dat elk element in een roman in dienst moet staan van het conflict dat het verhaal voortstuwt. Deze opvatting wordt door sommige Hollandse critici afgewezen. Ten slotte kan nog worden opgemerkt dat Het diner een zekere overeenkomst vertoont met een vroege film van Haneke, Benny’s Video (1992) waarin een jongen, als zijn ouders een weekend weg zijn in een videotheek een meisje uitnodigt en haar vermoordt. Als de ouders de video-opname van deze gruweldaad gezien hebben, staan zij voor het dilemma: de politie inlichten of al het bewijsmateriaal vernietigen.
Het diner kreeg meteen na verschijnen buitengewoon lovende recensies. Max Pam oordeelde dat het boek ‘spannend, humoristisch en strak geschreven’ was. Daniëlle Serdijn waardeerde ‘de zorgvuldige bouw’, de ‘opvallend effectieve timing’ en bovenal ‘de vele geestige observaties van menselijke ijdelheid’, Pieter Steinz noemde Het diner ‘de Nederlandse beste roman die ik in maanden gelezen heb’ en boven Vullings’ recensie staat: ‘Na Het diner kan niemand meer ontkennen dat Herman Koch een volleerd schrijver is.’ Ook uit Vlaanderen kwam bijna niets dan lof. De redactie van Humo heeft het over een ‘huiveringwekkend goed boek’, Herman Jacobs noemt het een ‘meesterlijk boek’. Marc Cloostermans roemt ‘de meeslepende stijl, de intelligente plot, de humor en het vage ongemak dat de lectuur van Het diner achterlaat’. Wel heeft hij kritiek op het feit dat de factor erfelijkheid een belangrijke rol speelt in de roman. En dat is precies het punt dat terugkomt in enkele meer gereserveerde latere kritieken. Deze recensenten erkennen het vakmanschap van Koch dat zijn roman vaart geeft, maar maken bezwaar tegen het feit dat de hoofdpersoon Paul als ‘een échte gek’ wordt neergezet, ‘met een pathologisch ziektepatroon, in plaats van iemand zoals jij en ik en iedereen’ (Marja Pruis). Dat bezwaar wordt uit-
gewerkt in een lang artikel van Arnold Heumakers. Ook hij vindt het jammer dat het geweld in Het diner door een erfelijke afwijking (van Paul en zijn zoon Michel) wordt verklaard, want daardoor wordt het thema minder universeel. Om die reden noemt hij het boek ‘een schim van wat het had kunnen zijn’. In een opvallend denigrerende recensie van Chris Morgenstern verschijnt ook de vaak gehoorde kritiek op ‘makkelijk weglezende boeken’ die vaker tegen succesrijke Nederlandse auteurs in stelling wordt gebracht. Toch geeft ook de criticus Arie Storm – die het heeft over iets ‘wat zo wezenlijk kinderachtig is als een verbazingwekkend plot’ – zich gewonnen als hij de auteur ‘schitterend denkend en schrijvend’ noemt. Anderen vermelden het feit dat Het diner een ‘plot-driven’ boek is als een neutraal gegeven, of prijzen Koch als ‘een meesterlijke plotbouwer’ (Bas Belleman) of hebben het over ‘de uitgebalanceerde plot’ (Leyman). Ten slotte is van de buitenlandse receptie vooral de aandacht in The New York Times interessant omdat The Dinner daar twee keer besproken werd. In de krant van 7 februari 2013 kraakte Jane Maslin het boek af op morele gronden: ‘It’s the morality of the story that’s really sickening.’ Maar op 10 maart verscheen er een recensie van Claire Messud, die veel positiever oordeelde. Daarna werd het boek opgevoerd als ‘Editor’s Choice of The Week’ en begon de opmars op de bestsellerslijst (zie voor details het stuk van Vullings 2013).
Maarten Moll, Herman Kochs ‘Diner’. In: Haarlems Dagblad, 7-1-2009. (interview) Daniëlle Serdijn, Het recht een klootzak te zijn. In: de Volkskrant, 9-1-2009. Max Pam, Vaders en zonen. In: HP/De Tijd, 9-1-2009. Bas Belleman, Dat moet wel leiden tot een explosie. In: Trouw, 10-1-2009. Pieter Steinz, Dr Jekyll in de Watergraafsmeer. In: NRC Handelsblad, 16-1-2009. Rudie Kagie, Een restaurant is geen museum. In: Vrij Nederland, 17-1-2009. (interview) Jeroen Vullings, Instinct wint. In: Vrij Nederland, 24-1-2009. Dirk Leyman, Met het mes op tafel. In: De Morgen, 4-2-2009. Redactie Humo, Herman Koch. Het diner. In: Humo, 10-2-2009. Annet de Jong, ‘Het diner’ van Koch is licht verteerbaar. In: De Telegraaf, 13-02-2009. Arie Storm, Herkenbaarheid en een plot. In: Brabants Dagblad, 14-2-2009. Teunis Bunt, Als blijkt dat je kind zoiets wél doet. In: Nederlands Dagblad, 20-2-2009. Herman Jacobs, Rozemarijn uit het Ruhrgebied. In: Knack, 25-2-2009. Mark Cloostermans, Gepeperde afrekening. In: De Standaard, 27-2-2009. Marja Pruis, Het Zwitserlezen gevoel. In: De Groene Amsterdammer, 13-3-2009. Arnold Heumakers, Licht verteerbaar, ontziet de maag. In: NRC Handelsblad, 20-3-2009. Johanna Cassiers, Het diner. In: De Leeswolf, 1-4-2009. Chris Morgenstern, Vergeetproza. In: Het Financieele Dagblad, 23-5-2009. Arjen Fortuin, ‘Ik heb een driftige natuur, maar ik houd me in’. In: NRC Handelsblad, 10-7-2009. (interview) Hans van Soest, In mijn fantasie sla ik irritante mensen. In: AD/Algemeen Dagblad, 21-12-2009. (interview) Arjen Fortuin, Honderdduizend lezers vergissen zich niet; Herman Koch, Thomas Vaessens, Renate Dorrestein en de opkomst van het populisme in de literatuur. In: NRC Handelsblad, 24-12-2009. Eric van der Velden, Heel bijzonder, een boek waar iedereen van houdt. In: AD/Algemeen Dagblad, 18-8-2012. Marja Pruis, Onze Nobelprijskandidaat. In: De Groene Amsterdammer, 3-10-2013. Jeroen Vullings, ‘Het Diner’: niet zomaar een succes. In: Vrij Nederland, 19-10-2013. lexicon van literaire werken 102 mei 2014

Herman Koch Het diner, Lexicon van literaire werken, Ton Anbeek, Jaap Goedegebuure en Bart Vervaeck – DBNL

Is het diner realistisch?

Het boek is ook op een realistische manier geschreven. Ondanks dat het onvoorstelbaar is dat mensen echt in deze absurde situatie terechtkomen, zou het wel kunnen. Er gebeuren immers wel meer gekke dingen op deze wereld. Naar mijn mening is Het Diner allesbehalve overgewaardeerd.

Is het diner een thriller?

Nederland 2013. Thriller van Menno Meyjes. Met o.a. Jacob Derwig, Thekla Reuten, Daan Schuurmans en Kim van Kooten. Herman Kochs internationale bestseller Het diner heeft een heldere premisse en lijkt dus ideaal voor verfilming: twee stellen komen samen in een chique restaurant om een misdaad te bespreken die hun zonen hebben gepleegd.

1. Maar de kracht van de roman ligt in het ingenieuze vertelperspectief, en daar is door regisseur Meyes, die meeschreef aan het scenario, geen goed filmequivalent voor gevonden – de vele voice-overs ten spijt.
2. De kijker moet het doen met onsympathieke personages met onduidelijke motieven en met allerlei actuele thema’s die worden aangestipt maar onvoldoende uitgewerkt.

Gelukkig weten de uitstekende hoofdrolspelers de film net te redden.

Waarom is een film beter dan een boek?

Het boek bestaat natuurlijk al veel langer dan de film. Sinds er films gemaakt worden, haalt men dan ook inspiratie uit de verhalen die in boeken zijn geschreven. Sommigen vinden het boek per definitie beter dan de film, of het nou om een verfilming gaat of om het hele medium.

Een van de hoofdargumenten die vaak genoemd wordt, is dat je bij een boek je verbeelding moet gebruiken terwijl je bij een film alles voorgeschoteld krijgt. Maar klopt dat wel helemaal? Filmdocent David Verdeure gaf hier enkele jaren geleden een interessant betoog over. “In een boek mag je zelf fantaseren hoe dingen eruit zien.

Hoe mensen zich voelen en wat ze denken, wordt echter volledig beschreven in een boek. In een film kan je dan allicht niet kiezen hoe alles er uitziet, maar je hebt meer vrijheid om te interpreteren wat personages denken en hoe ze zich voelen. Dat laatste aspect is veel interessanter om je fantasie bij te gebruiken.” Boekverfilming Het gevaar ligt hem dan ook vaak in de verfilming van populaire boeken.

• Dat films als Jaws en Die Hard op boeken zijn gebaseerd zal menigeen niet weten, omdat de verfilming beter en succesvoller was dan het boek.
• Wanneer reeds populaire boeken verfilmd worden gaat de vergelijking er altijd komen.
• Zeker omdat men het boek over het algemeen eerder heeft kunnen lezen dan dat de film uit is.

Er bestaat dan vooraf een verwachtingspatroon. Niet alles in een boek laat zich goed vertalen naar het witte doek en een regisseur kan hier keuzes in maken die sommige liefhebbers van het bronmateriaal tegen de borst stuit. Zo zal de ene Harry Potter-fan geen fan van de films zijn, de ander heeft de boeken misschien niet eens gelezen.

Dat zowel de boeken als de films een kritisch en commercieel succes waren, staat echter buiten kijf. Wie wint? De vergelijking tussen boek en film kent vele vormen. Zo deed Peter Jackson het aanvankelijk zeer succesvol met de Lord of the Rings-trilogie, zo sloeg hij later de plank mis met de Hobbit-films.

De verfilming van Stephen King-klassieker The Shawshank Redemption werd tevens een filmklassieker, daar waar haast niemand zich The Dark Tower nog zal herinneren. Een film als Adaptation, gebaseerd op het boek The Orchid Thief, gaat geheel op eigen wijze om met het principe van een boekverfilming.

Waarom is een film kijken leuk?

Ze kunnen therapeutisch werken – Films behandelen over het algemeen thema’s waar we ook in het echte leven mee te maken krijgen en kunnen daarom heel nuttig zijn bij het verwerken van bepaalde dingen, of om ons aan het denken te zetten over onze eigen situatie of omgeving.

1. Er zijn zelfs therapeuten die films gebruiken in hun behandeling, omdat films invloed kunnen hebben op de manier waarop we over dingen denken, voelen, en hoe we omgaan met de pieken en dalen van het leven.
2. Het kan een positief effect hebben op de meeste mensen, behalve mensen die aan psychotische stoornissen lijden”, zo vertelde Gary Solomon, een professor in de Psychologie aan het Community College of Southern Nevada, tegenover WebMD,

Het idee is om een film te kijken die overeenkomt met je huidige problemen of situatie en je dus op een dieper niveau aanspreken. Zien hoe de hoofdpersoon omgaat met een soortgelijke situatie en hoe het in de film meestal ook weer goed komt, kan heel erg helpen bij het aanpakken van bepaalde situaties in het echte leven.

Films laten ons namelijk vanuit andere perspectieven naar het leven kijken en kunnen er voor zorgen dat we de wereld op een andere manier gaan zien. Films kunnen ook een catharsis-effect hebben. Grappige of juist hele verdrietige films kunnen ons aan het huilen of aan het lachen maken. Dit kan een hele nuttige uitlaatklep zijn voor mensen die moeite hebben met het uiten van hun emoties en in een depressie zitten.

Het kijken van een film kan dan helpen om hun emoties wat meer naar boven te halen, en zo de weg vrij te maken naar de diepere lagen van hun psyche. Ook kunnen films een rol spelen in de analyse, hoe iemand reageert op bepaalde thema’s of personages in een film (of er juist niet op reageert) kan een therapeut veel leren over iemand, terwijl de cliënt zelf ook meer over zichzelf te weten kan komen op deze manier.

Waarom is film kijken goed voor je?

VISIE – Een film maken is een levensweg voor een regisseur. Een manier voor deze persoon om zijn mening te vertellen, de geschiedenis terug tot leven te brengen, mensen te entertainen of de wereld eventueel een beetje te verbeteren. De regisseur heeft daarbij een visie, meestal samen met de schrijver van het filmscenario.

Waarom is een film beter dan een boek?

Het boek bestaat natuurlijk al veel langer dan de film. Sinds er films gemaakt worden, haalt men dan ook inspiratie uit de verhalen die in boeken zijn geschreven. Sommigen vinden het boek per definitie beter dan de film, of het nou om een verfilming gaat of om het hele medium.

• Een van de hoofdargumenten die vaak genoemd wordt, is dat je bij een boek je verbeelding moet gebruiken terwijl je bij een film alles voorgeschoteld krijgt.
• Maar klopt dat wel helemaal? Filmdocent David Verdeure gaf hier enkele jaren geleden een interessant betoog over.
• In een boek mag je zelf fantaseren hoe dingen eruit zien.

Hoe mensen zich voelen en wat ze denken, wordt echter volledig beschreven in een boek. In een film kan je dan allicht niet kiezen hoe alles er uitziet, maar je hebt meer vrijheid om te interpreteren wat personages denken en hoe ze zich voelen. Dat laatste aspect is veel interessanter om je fantasie bij te gebruiken.” Boekverfilming Het gevaar ligt hem dan ook vaak in de verfilming van populaire boeken.

Dat films als Jaws en Die Hard op boeken zijn gebaseerd zal menigeen niet weten, omdat de verfilming beter en succesvoller was dan het boek. Wanneer reeds populaire boeken verfilmd worden gaat de vergelijking er altijd komen. Zeker omdat men het boek over het algemeen eerder heeft kunnen lezen dan dat de film uit is.

Er bestaat dan vooraf een verwachtingspatroon. Niet alles in een boek laat zich goed vertalen naar het witte doek en een regisseur kan hier keuzes in maken die sommige liefhebbers van het bronmateriaal tegen de borst stuit. Zo zal de ene Harry Potter-fan geen fan van de films zijn, de ander heeft de boeken misschien niet eens gelezen.

Dat zowel de boeken als de films een kritisch en commercieel succes waren, staat echter buiten kijf. Wie wint? De vergelijking tussen boek en film kent vele vormen. Zo deed Peter Jackson het aanvankelijk zeer succesvol met de Lord of the Rings-trilogie, zo sloeg hij later de plank mis met de Hobbit-films.

De verfilming van Stephen King-klassieker The Shawshank Redemption werd tevens een filmklassieker, daar waar haast niemand zich The Dark Tower nog zal herinneren. Een film als Adaptation, gebaseerd op het boek The Orchid Thief, gaat geheel op eigen wijze om met het principe van een boekverfilming.

Heeft het boek Het diner een open einde?

Het einde van het verhaal is de verwonding van Serge en de dood van Beau, dat hoef je niet zelf te bedenken, dat is gegeven, dus het is een gesloten einde. Thema: ruzie en geweld tussen ouders ten gevolge van een misdrijf van hun kinderen.

Is het diner een literaire thriller?

HET DINER Schrijver: Herman Koch Onderwerp: Dilemma Uitgever: Anthos te Amsterdam Jaar van uitgave: 2009 Aantal bladzijden: 240 Mottoverklaring De motto van dit verhaal staat in het begin van het boek en luidt: Nice Guy Eddie: C’mon, throw in a buckMr.

• Pink: Uh-huh.
• I don’t tipNice Gay Eddie: waddaya mean, you don’t tip?Mr.
• Pink: I don’t believe in itReservoir dogs, Quentin Tarantino De film gaat over een diamantroof die misgaat; zes mannen die elkaar alleen kennen bij codenaam nemen de klus aan, maar een van de zes is een agent en verraadt de anderen.

In de eerste scene van de film zitten de zes mannen in een café samen met de man die de klus heeft bedacht en zijn zoon. De mannen praten over koetjes en kalfjes, zoals madonna’s muziek, terwijl ze een bloederige overval in hun kop hebben. dit geeft een gelijkenis met het diner, omdat in het boek de ouders van Michel en Rick ook ergere dingen aan hun hoofd hebben dan waar het gesprek eerst over gaat.De quote zelf vind tijdens de eerste scene plaats.

1. In Amerika is het een ongeschreven regel om een fooi te geven, maar een van de overvallers wil niet, omdat hij er niet in gelooft.
2. Later in de film word de sfeer meer gespannen, omdat twee van de zes al dood zijn en eentje met een kogel in zijn maag zit.
3. Een van hen heeft alles verraden, en de klopjacht naar diegene vind plaats.

In het diner gaat het ook over verklikkers: worden Michel en Rick aangegeven? En zo ja, door wie. De thema’s van zowel reservoir dogs als het diner zijn: verraad en schuld. Zowel de film als het boek bevatten zo nu en dan actie, dan flashbacks, gespannen of onzinnige dialogen en een keiharde onverwachtse afrekening.

Gang	hoofdstuk	inhoud
Aperitief	1 – 8	Twee echtparen gaan uit eten in een duur restaurant. De achtergronden van de personages worden kort belicht: Paul en Claire hebben een zoon Michel; Serge en Babette hebben drie kinderen, zoon Rick en dochter Valerie, én Beau een aangenomen zoon uit Burkina Faso. Serge en Paul zijn broers, Serge is een zeer bekende Nederlandse politicus en beoogd premier.
Voorgerecht	8 – 16	Paul ergert zich aan het gemaakte wijnkenner gedrag van zijn broer. Ze praten wat over films. Dan wordt wat info gegeven over de adoptie van Beau en over het vakantiehuis van Serge en Babette in de Dordogne. Paul gaat naar de wc en als hij terugkomt, gaat Babette huilend weg en wil Serge over hun kinderen praten.
Hoofdgerecht	16 – 36	Serge doet alsof hij het heel leuk vind om met een meisje op de foto te gaan, terwijl dat eigenlijk totaal niet zo is. Paul belt met Michel, Michel gaat op weg naar het restaurant. Claire en Babette komen terug en Paul geeft Michel z’n telefoon terug (die had hij per ongeluk meegenomen). De misdaad van de zoons wordt besproken. Het wordt duidelijk dat Paul een vrij agressieve aard heeft. Paul praat een hele tijd met zijn zoon in de tuin van het restaurant. Dan kom je erachter hoe Paul op non-actief is gezet op z’n werk en naar de schoolpsycholoog moest. En er wordt verteld dat Claire ziek werd en dat Paul niet goed voor Michel kon zorgen door zijn persoonlijke omstandigheden.
Nagerecht	36 – 40	Babette komt in opstand. Serge begint over de kinderen, hij heeft een beslissing genomen waar Babette het niet mee eens. Claire en Paul vinden het egoïstisch en zijn het er dus ook niet mee eens.
Digestief	40 – 45	Flashback die vooral handelt over het werkstuk van Michel over de doodstraf. Paul tuigt rector af. Serge en Babette gaan alvast naar het café om persconferentie door te spreken. Claire leg Paul uit hoe de vork in de steel zit met Beau, de chantage en de geplande actie van deze avond. Claire wil dat Paul Serge weerhoudt van terugtreden. Hij weigert. Claire gaat weg. Paul heeft gesprek met gerant over de gelijkenis met zijn zoon. Tumult bij het café aan de overkant. Serge wordt zwaargewond afgevoerd, Claire gearresteerd.

Opbouw: Het bestaat uit vijf verschillende delen, waarvan vier gangen van het diner (z ie bovenstaand schema) Het laatste stuk, fooi, valt buiten het schema, omdat het niet meer over het diner gaat, maar het meeste thuis. Ook is er een tijdje voorbij, omdat er wordt verteld dat Serge de verkiezingen niet heeft gewonnen.

• Het verhaal eindigt met iets wat in het middenstuk ook wordt verteld.
• Ook worden alle onbeantwoorde vragen in dit stuk beantwoord.
• Een klassieke tragedie bestaat uit 5 delen: De expositie, intrige, climax, catastrofe, peripetie.
• Alle handelingen vinden plaats op één locatie Perspectief Het verhaal heeft een ik-perspectief en de vertellende ik is Paul Lohman.

Het perspectief ligt gedurende het hele verhaal bij hem. Een opvallend trekje in de roman is de neiging van de hoofdpersoon om de lezer min of meer aan te spreken. Sterker zelfs, het boek begint met een stukje waarin hij het bijna tegen het publiek heeft: “We gingen eten in het restaurant.

Ik ga niet zeggen welk restaurant, want dan zit het er de volgende keer waarschijnlijk vol met mensen die komen kijken of wij er ook weer zitten.” (blz.9) Ook beschrijft hij alle personen die hij al kent, zodat de lezer in het verhaal wordt gesleurd, een goed voorbeeld hiervan staat op bladzijde 31, waar Paul het uiterlijk van zijn schoonzus Babette beschrijft als een lichaam waarvan de verhoudingen onderling kloppen, maar alles gewoon te groot en te breed is.

Door dit perspectief en Pauls manier van beschrijven lijkt het net of je de mensen echt kent en kan je je beter inleven. Historisch tijd-duur-verloop In het hele boek van ongeveer 240 pagina’s wordt slechts maar één avond beschreven. Er speelt zich een diner plaats met twee echtparen, van wie de mannen broers van elkaar zijn.

• In principe beschrijft Herman alleen dit diner, maar ondertussen kruipt hij de gedachte van de ik-persoon, Paul, in en komt terecht in een aantal flashbacks.
• Zo lees je dat de ik-persoon zich die ene vakantie met Serge, Babette, Claire en nog andere rijkelui in Frankrijk.
• Herinnert.
• Of enkele agressieve gebeurtenissen in zijn leven, zoals het bedreigen van de fietsenmaker of het in elkaar slaan van Michels (zijn zoon) rector.Het verhaal speelt zich hoogstwaarschijnlijk af in de 21e eeuw.

Je leest namelijk namen, zoals de president van Amerika Bush, en goederen, zoals mobieltjes en er wordt betaalt met de euro.Aan het eind van het verhaal, onder het kopje ‘Fooi’, zijn er een paar maanden voorbijgeschoten en lees je dat Serge de verkiezingen om minister-president verloren heeft en dat Beau, de geadopteerde zoon van Serge en Babette, opeens is verdwenen.Het verhaal is dus chronologisch geschreven, maar gaandeweg met steeds meer flashbacks en terugverwijzingen. Over het algemeen speelt het verhaal van het boek zich maar op één plek af: Het restaurant vanuit waar alles verteld wordt. Dus zijn er verder ook geen decorwisselingen aanwezig. Dit weet je omdat alles verteld wordt vanuit Paul, die zich bevindt in het restaurant en hier het verleden behandelt.

1. Je weet niet precies welk restaurant het is, aangezien de verteller het geheim houdt.
2. Genre en literaire stroming Het genre van het boek is een psychologische roman.De literaire stroming van het boek is de Moderne Nederlandse literatuur.
3. Dit zijn namelijk alle boeken vanaf de jaren ’60,
4. Recensies Wij vatten drie recensies over ‘Het Diner’ van Herman Koch samen.Recensent: Arie StormBron: HYPERLINK ” http://www.parool.nl/parool/nl/26/boeken/article/detail/120681/2009/01/15/Herman-Koch-Het-diner.dhtml ” http://www.parool.nl/parool/nl/26/boeken/article/detail/120681/2009/01/15/Herman-Koch-Het-diner.dhtml De recensent begint met het woord ‘herkenbaar’.

Nou is dit niet bepaald een literair criterium, maar ook dat vermeldt Arie Storm. Hij heeft het bij het woord herkenbaar niet zozeer over de inhoud van de gesprekken, het onderwerp van het boek, maar meer over de sfeer waarin het verhaal zich afspeelt.

Ik denk dat de schrijven van de recensie daar juist in is, want het verhaal van het boek is niet herkenbaar. Niet iedereen maakt dagelijks mee dat zijn/haar zoon een vrij ernstige misdaad begaat en ook nog gefilmd wordt, wat uitgezonden wordt op landelijke televisie.Arie Storm schrijft dat hij vindt dat Herman Koch door zijn verhaal te laten leiden door deze gebeurtenis zowel een plot als een dilemma in het verhaal brengt.

Nou zijn ook dit eigenlijk geen literaire eigenschappen, vermeldt Storm, maar toch komt Koch daar volgens hem mee weg. Als argument heeft hij dat het spanning in het verhaal brengt en het voor de lezer aantrekkelijk maakt zich in te leven in het verhaal.

Zeker door het dilemma gaat de lezer denken hoe hij met zo’n situatie als die in het boek om zou gaan. Arie Storm is van mening dat Koch het schrijven nog niet is verleerd. Storm citeert een aantal zinnen, waaruit hij dat vindt blijken. Ik vind het een sterke recensie, omdat Storm ook de minpunten aan het boek meedeelt, maar deze duidelijk weerlegt.

Zijn positieve mening over het boek weet hij met deze recensie goed over te brengen.Recensente: Lotte BrugmanBron: HYPERLINK ” http://www.recensieweb.nl/recensie/2819/De+magie+van+het+kwaad.html ” http://www.recensieweb.nl/recensie/2819/De+magie+van+het+kwaad.html De recensente beschrijft ‘Het Diner’ als Kochs meersterstuk, het eerste boek in lange tijd dat ze maar met grote moeite weg kon leggen.

1. Ze is vol lof over ‘Het Diner’ ik citeer: ‘Het thema is origineel, indringend, actueel en dichtbij.
2. Tegelijkertijd staat wat er gebeurt ver genoeg van je af om er met opengesperde ogen naar te blijven staren.’ Ook Kochs stijl beschrijft ze positief.
3. Ze vindt het een meeslepend boek, waarin je je, ondanks de gruweldaden, goed kunt identificeren met Paul.

Het heeft veel thriller-achtige kwaliteiten, maar is daarnaast bijzonder goed en scherp geschreven zegt ze.Ik vind het geen hele goede recensie. Dit komt vooral doordat het een opsomming is van wat er goed is aan het boek. Een iets kritischere toon had wat mij betreft wel gemogen.

Ook de twee tekstelementen die in de recensie staan vind ik er niet bepaald bij passen en naast deze twee tekstelementen gebruikt ze geen voorbeelden uit de tekst zelf om haar recensie te onderbouwen.Recensente: Carmen MeuffelsBron: HYPERLINK ” http://www.recensieweb.nl/recensie/3030/Aan+tafel+met+de+misdaad.html ” http://www.recensieweb.nl/recensie/3030/Aan+tafel+met+de+misdaad.html De recensente beschrijft ‘Het Diner’ als een roman die je aan het denken zet.

Overal worden nieuwe morele, onnodige, aandachtspunten toegevoegd zegt ze. Hierbij noemt ze voorbeelden als het zomerhuisje in Frankrijk van Serge en Babette en hun donkere zoon, Beau, die alleen maar getint is, zodat Paul een moraliserend betoog over racisme kan gaan houden.

• Ook noemt ze ‘Het Diner’ moralistisch, niet altijd even spannend en moeilijk weg te lezen.Ik vind het een hele goede recensie.
• Er zit een goed beargumenteerde kritische toon in de recensie.
• Wel zijn er een paar dingen die beter hadden gekund, zoals een paar onduidelijke zinnen.
• Het gebruik van tekstelementen is juist weer heel goed.

Er wordt een stukje verteld met op het einde een link naar het tekstelement.Op basis van deze drie recensies kun je wel stellen dat er verschillende meningen zijn. Hele lovende en hele bekritiserende recensies, die allebei wel te begrijpen zijn. De flashbacks, vele verhaallijnen en Pauls gedachten maken het verhaal ietwat verwarrend, maar ook heel specifiek en hier kun je lovend of bekritiserend over zijn.

Maar een ding is zeker, het boek is een hit! Mening Ik vond het boek mooi geschreven, en het onderwerp was goed bedacht, en erg vernieuwend, er zijn maar weinig boeken hierover. Het is eigenlijk een boek voor ouders over opvoeden, maar tegelijkertijd ook een roman. De spanning was goed opgebouwd, je hebt het in het begin niet echt door en vraagt je constant af hoe het nou in elkaar zit.

Ook de locatie, het restaurant, was goed bedacht. Als het bij een van de hoofdpersonen thuis had plaatsgevonden waren de emoties waarschijnlijk heel anders tot uiting gekomen, veel minder beheerst, want in een restaurant kun je niet zomaar een scene gaan schoppen.

Is het diner een thriller?

Nederland 2013. Thriller van Menno Meyjes. Met o.a. Jacob Derwig, Thekla Reuten, Daan Schuurmans en Kim van Kooten. Herman Kochs internationale bestseller Het diner heeft een heldere premisse en lijkt dus ideaal voor verfilming: twee stellen komen samen in een chique restaurant om een misdaad te bespreken die hun zonen hebben gepleegd.

Maar de kracht van de roman ligt in het ingenieuze vertelperspectief, en daar is door regisseur Meyes, die meeschreef aan het scenario, geen goed filmequivalent voor gevonden – de vele voice-overs ten spijt. De kijker moet het doen met onsympathieke personages met onduidelijke motieven en met allerlei actuele thema’s die worden aangestipt maar onvoldoende uitgewerkt.

Gelukkig weten de uitstekende hoofdrolspelers de film net te redden.