Fooi boeken van een lunch of diner – Het is in veel landen gewoon of zelfs een ongeschreven regel een fooi te geven. Deze fooi hoort bij de zakelijke kosten, Je boekt bij een lunch of diner dus altijd het bedrag wat op de pinbon staat, dus inclusief de fooi.

Is fooi omzet?

Het bedrag dat u extra ontvangt, telt u op bij uw omzet.

Is fooi belastbaar inkomen?

Inkomstenbelasting over fooien – Medewerkers zijn verplicht belasting af te dragen over de fooien die zij ontvangen. De medewerker moet die zelf opgeven bij de aangifte Inkomstenbelasting. Dit ligt verder buiten jouw verantwoordelijkheid. Je bemoeit je dus niet met de daadwerkelijke verdeling van de fooien. Dit laat je over aan jouw medewerkers.

Hoe moet fooi verdeeld worden?

Verdeling fooien horeca – Het verdelen van de fooi moet het personeel onderling regelen. De werkgever deelt in principe niet mee in de fooi en bepaalt ook de verdeling ervan niet. Alleen als de werkgever echt op de werkvloer meewerkt, kan hij eventueel ook meedelen.

Hoe boek je een zakelijke lunch?

Een zakelijke lunch boeken in de boekhouding – Het spreekt vanzelf dat de lunch die je elke dag in je onderneming nuttigt niet als ‘zakelijk’ wordt beschouwd. Werk je in het Hoger Management en heb je bijvoorbeeld regelmatig etentjes met zakenpartners, klanten en leveranciers? Deze hebben wel een zakelijk karakter.

Een zakelijke lunch en een zakelijk diner worden beschouwd als representatiekosten en zijn gedeeltelijk aftrekbaar van je winst. Als grootboekrekening voor lunchkosten en dinerkosten gebruik je het best één rekening: ‘Representatiekosten’. Volgens de huidige regelgeving mag een zzp’er of een eenmanszaak 80% van de representatiekosten aftrekken.

Voor een vennootschap bedraagt dit percentage slechts 73,5%. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een niet-aftrekbare drempel van € 4.500,-. Als de jaarlijkse kosten van zakelijke etentjes boven deze drempel uitkomen, mag je de kosten boven dit bedrag volledig aftrekken.

Welke grootboekrekening fooi?

Fooi boeken van een lunch of diner – Het is in veel landen gewoon of zelfs een ongeschreven regel een fooi te geven. Deze fooi hoort bij de zakelijke kosten, Je boekt bij een lunch of diner dus altijd het bedrag wat op de pinbon staat, dus inclusief de fooi.

Is fooi voor personeel?

Vragen over fooien in de horeca –

Wat is fooi? Fooi is een extraatje voor horeca­personeel, Als een gast de service waardeert in een horecazaak kan hij een extra geldbedrag geven bij het afrekenen. Fooien zijn vaak bedoeld voor het bedienend personeel, maar kunnen ook gegeven worden als een compliment voor de koks in de keuken. Hoe bepaal je het loon in de horeca? Hoe hoog het loon moet zijn is afhankelijk van het minimumloon in de horeca cao en de individuele afspraken die je met je medewerker maakt. Het wettelijk minimumloon per maand, week of dag kun je zelf omrekenen naar een uurloon. Mag je minder dan het minimumloon betalen? Nee. Als je minder dan het minimumloon betaalt, is dat onderbetaling, Je kunt dan een flinke boete krijgen van de Inspectie SZW. Het levert je ook ontevreden personeel op en een slechte reputatie als werkgever. Hoe zit het met loon op zondagen en feestdagen? Voor werken op zondag zijn geen wettelijke regels rondom het uurloon. Je hoeft dus geen compensatie-uren of extra uurloon te betalen. Voor werken op erkende feestdagen heeft de KHN in de horeca-cao vastgelegd dat horecamedewerkers voor ieder gewerkt uur of gedeelte van een uur recht hebben op vervangende vrije tijd. Dit moet binnen 26 weken na de feestdag worden toegekend

Eerste versie: 10 februari 2016

Hoeveel fooi mag je belastingvrij?

Hoe verwerk je de fooi correct in de boekhouding? – In de wet is het zo geregeld dat je geen btw over fooien hoeft te betalen wanneer het gangbaar is dat je in jouw branche fooien ontvangt. Dit geldt ook wanneer de fooi niet aan het personeel is gericht, maar aan jou als ondernemer.

Is fooi geven gebruikelijk?

Fooien in Nederland: wat zijn de richtlijnen? – In Nederland bestaan geen harde regels voor het geven van fooi, Hoe anders is dat met fooi in Amerika. Daar staat de fooi meestal al op de bon vermeld. Het is daar dus de standaard dat je een bepaald bedrag aan fooi betaalt.

1. In Nederland heb je vrije keuze om wel of niet fooi te geven,
2. Wel kan het in met name luxere restaurants krenterig overkomen als je het niet doet.
3. Over het algemeen kun je dus zelf bepalen of je het horecapersoneel iets extra’s betaalt.
4. Vaak geef je fooi als je tevreden bent over de service en over het eten.

Als je heel lang moest wachten op je koud geworden eten, dan kun je er ook prima voor kiezen om de fooi te laten zitten. De ontvangen fooi wordt door het personeel gezien als een extraatje bovenop het loon, Meestal worden alle fooien verdeeld over het personeel, op basis van hoeveel iemand heeft gewerkt.

Wat moet je met fooi doen?

Is fooi voor jezelf? – Er zijn geen regels over het verdelen van fooi. Maar de rechtbank heeft wél besloten dat fooi niet voor de werkgever is en dat hij hier ook niets over te zeggen heeft. Fooi krijg je namelijk van een klant als beloning voor de goede service van jou en je collega’s.

Wat is een normaal bedrag voor fooi?

De vuistregel is vaak 5 tot 10 procent van het bedrag. Althans als je uit eten gaat.,Als je een drankje doet op het terras is vaak naar boven afronden al genoeg’, zegt Anne-Marie van Leggelo, directeur van Het Etiquette Bureau.,En bij een hotel is de fooi meegerekend in de prijs.

Wat is een normale fooi in een restaurant?

In de horeca is het gewoon om grofweg 10% te geven. Het extra geld dat u geeft, is een erkenning van de ontvangen service en de kwaliteit van de maaltijd. In de middeleeuwen was het geven van fooien zelfs een gegeven in Europa.

Waarom geven we fooi in de horeca?

Waarom geven we fooi in de horeca? Archief Quest De gewoonte om fooi te geven in de horeca bestaat al eeuwen. Het heeft zijn oorsprong in het ‘neem er zelf ook eentje’, in het ‘afkopen van je schuldgevoel’ voor het feit dat je zelf plezier hebt, terwijl de barman aan het zwoegen is. Later werd het ook gewoon om bedienden af en toe een extraatje te geven.

Fooi geven wordt meestal gemotiveerd als een beloning voor ‘extra service’. Oftewel als aanmoediging voor horecapersoneel om hun best voor je te doen. Waarom andere beroepsgroepen het zonder fooi moeten doen? Fooi geven heeft ook iets neerbuigends. Je stelt je op als meerdere. Het impliceert dat het werk onderbetaald is.

Of het komt over als omkopen. Mensen een fooi geven als het niet hoort, kan net zo gênant zijn als geen fooi geven wanneer het wel wordt verwacht.

Is btw op lunch aftrekbaar?

Wanneer mag u deze btw wel aftrekken? – U mag de btw alleen in aftrek brengen als u het eten en drinken niet afneemt als eindgebruiker. Dit is het geval wanneer u als ondernemer deze prestatie doorbelast aan een derde, waarbij u btw in rekening brengt.

Waar boek je een personeelsuitje op?

Personeelsuitjes en de werkkostenregeling Bedrijfsuitjes en belastingen: hoe zit het ook al weer? Heeft u rondom de feestdagen een bedrijfsuitje georganiseerd? Houd er dan rekening mee dat sinds 1 januari 2015 de WKR (werkkostenregeling) hierop van toepassing is.

De WKR bepaalt dat werkgevers hun personeelsleden, tot een vastgesteld percentage van 1,2% van de totale loonsom, onbelast van vergoedingen en verstrekkingen mogen voorzien. Wat dat betekent voor uw kerstpakket, personeelsfeest en nieuwjaarsborrel leest u hier. Werkkostenregeling Vergoedingen en verstrekkingen worden fiscaal aangemerkt als loon.

Voorbeelden van verstrekkingen zijn bedrijfsuitjes, een kerstpakket en een fiets van de zaak. De kosten daarvan vallen onder de WKR en zijn, zolang deze de vrije ruimte van 1,2% van de loonsom niet overschrijden, belastingvrij. Overschrijden de kosten de vrije ruimte, dan moet u als werkgever een eindheffing van 80% betalen over het bedrag van de overschrijding.

Er zijn vergoedingen en verstrekkingen waarvoor een nihilwaardering geldt. Die hebben geen invloed op de vrije ruimte. Kerstborrel op de werkplek Organiseert u een kerstborrel op de werkplek, dan zijn de kosten van de hapjes en de drankjes onbelast. Hiervoor geldt de nihilwaardering. Uiteraard geldt voor een receptie of jubileumfeest op de werkplek hetzelfde.

De kosten van maaltijden vallen niet onder de nihilwaardering. Voor maaltijden op de werkplek geldt een vaste waardering van € 3,20. Dat bedrag vormt loon voor uw werknemers. U kunt dit loon aanwijzen als eindheffingsloon, waardoor het ten koste gaat van de vrije ruimte.

Erstborrel elders Organiseert u de kerstborrel buiten kantoor of bedrijf dan is de nihilwaardering niet van toepassing. De kosten van de hapjes en de drankjes kunnen dan ten laste van de vrije ruimte worden gebracht, mits die nog niet geheel is gebruikt. Overschrijdt het totaal van de kosten de vrije ruimte, dan krijgt u te maken met de eindheffing van 80% over het bedrag van de overschrijding.

Bedrijfsuitje op externe locatie Hier is van belang of het uitstapje een overwegend zakelijk karakter heeft, of juist een overwegend feestelijk (consumptief) karakter. Tijdens een studiedag of dagje op de hei overheerst doorgaans het zakelijke karakter en kan de vrijstelling voor cursussen en congressen worden toegepast.

• Daarnaast kan de gerichte vrijstelling voor reis- en tijdelijke verblijfskosten worden toegepast.
• Dat betekent dat ook de reiskosten en eventuele kosten voor een overnachting niet ten laste van de vrije ruimte komen.
• Feestelijk bedrijfsuitje op externe locatie Organiseert u een nieuwjaarsborrel of gaat u paintballen, dan overheerst het consumptieve karakter.

De kosten hiervan komen dan ten laste van de vrije ruimte. Dat geldt ook voor kosten verbonden aan de deelname van de partners van uw werknemers, tijdens het bedrijfsuitje. Tip! Wij raden u aan om in uw administratie de kosten van bedrijfsuitjes, personeelsfeesten en geschenken aan uw personeel uit te splitsen.

Hoe boek je restaurantkosten?

In hoeverre zijn de kosten fiscaal aftrekbaar? – De aftrek van beroepsmatige restaurantkosten is steeds beperkt tot 69% zowel voor restaurantkosten gemaakt in het binnen- als het buitenland. De restaurantkosten die zijn inbegrepen in hotelrekeningen of de cateringkosten bij seminaries dienen te worden uitgesplitst, zodat elk kunnen worden onderworpen aan hun eigen regels.

Het verstrekken van maaltijden aan personeel in het bedrijfsrestaurant (of door een externe onderneming die de maaltijden verzorgt) is volledig aftrekbaar, mits het personeelslid zelf minstens 1,09 euro per maaltijd bijdraagt. Indien deze bijdrage minder is, wordt het verschil als niet aftrekbare kost beschouwd. De restaurantkosten gemaakt door vertegenwoordigers in de voedingssector in het kader van een zakenrelatie zijn volledig aftrekbaar. Deze uitzondering dient zeer strikt te worden toegepast: dit geldt namelijk enkel voor wie producten voor menselijke consumptie verkoopt. Vertegenwoordigers in eetservies, keuken(machine)s, rookwaren en dierenvoedsel vallen dus buiten deze regel. Restaurantkosten die volledig worden doorgerekend aan de klant zijn voor 100% aftrekbaar. De kosten moeten dan per factuur worden teruggevorderd en de aard van de dienst, de naam van het restaurant en de datum van het etentje moet duidelijk op de factuur worden vermeld. Bij de ontvanger van de factuur zijn de kosten slechts voor 69% aftrekbaar. Restaurantkosten die worden gemaakt in het kader van een personeelsfeest dat voor het geheel van het personeel wordt georganiseerd zijn één keer per jaar (tenzij voor pensionering) voor 100% aftrekbaar. Restaurantkosten die worden gemaakt door het personeel dat een opdracht dient uit voeren buiten de onderneming (indien de prestatie meer dan 5 uur per dag bedraagt) zijn volledig aftrekbaar.

Is fooi belasting aftrekbaar?

Bekijk per soort kosten welk deel van uw zakelijke kosten u mag aftrekken. Lees ook: Zakelijke kosten aftrekken, hoe werkt dat?

Soort kosten	Welk deel van de kosten is aftrekbaar?	Toelichting
Werkruimte thuis	0%, met uitzonderingen.	Gebruik ons hulpmiddel om te bepalen of de kosten voor uw werkruimte in uw woning aftrekbaar zijn.
Relatiegeschenken in de vorm van voedsel, drank en genotmiddelen	Er geldt in 2023 een drempel van € 5.100. In 2022 is de drempel € 4.800. In 2021 is de drempel € 4.700. In plaats van deze drempel mogen ondernemers voor de inkomstenbelasting 80% van deze kosten aftrekken in hun aangifte. Dat percentage geldt ook voor degenen die inkomsten uit overig werk hebben. Voor ondernemers voor de vennootschapsbelasting geldt het percentage van 73,5%. Voedsel, drank en genotmiddelen die u privé gebruikt, zijn niet aftrekbaar.	Onder de post ‘voedsel’ vallen zakenlunches en -diners (ook de fooien). Denk bij ‘drank’ aan koffie, thee, melk en frisdrank. Met ‘genotmiddelen’ bedoelen wij onder meer sigaretten en sigaren.
Representatie, congressen, seminars, studiereizen (inclusief reis- en verblijfkosten)	Er geldt in 2023 een drempel van € 5.100. In 2022 is de drempel € 4.800. In 2021 is de drempel € 4.700. In plaats van deze drempel mogen ondernemers voor de inkomstenbelasting 80% van deze kosten aftrekken in hun aangifte. Dat percentage geldt ook voor degenen die inkomsten uit overig werk hebben. Voor ondernemers voor de vennootschapsbelasting geldt het percentage van 73,5%.	Onder ‘representatie’ vallen onder meer de kosten van recepties. Ook relatiegeschenken vallen in het algemeen onder ‘representatie’. Voor de reis- en verblijfskosten mag u maximaal € 1.500 aftrekken. Was het voor uw werk noodzakelijk om een congres en dergelijke bij te wonen? Dan geldt dit maximum niet.
Telefoonabonnement thuis	0%
Zakelijke telefoongesprekken thuis	100%
Algemene literatuur	0%
Vakliteratuur	100%
Werkkleding	100%	Werkkleding is kleding die u (bijna) uitsluitend kunt dragen in het kader van uw onderneming. Dit moet blijken uit de uiterlijke kenmerken van de kleding, bijvoorbeeld: een uniform of overall. Is de kleding ook geschikt om buiten uw onderneming te dragen? Dan moet de kleding zijn voorzien van een beeldmerk met een oppervlakte van minimaal 70 cm2. Het beeldmerk moet verwijzen naar uw onderneming.
Kleding (geen werkkleding)	0%
Persoonlijke verzorging	0%
Aktetassen e.d.	100%
Apparatuur en instrumenten die niet tot het ondernemingsvermogen horen	0%
Verhuizing	beperkt
Dubbele huisvesting	beperkt
Geldboeten	0%
Auto van de zaak	beperkt
Zakelijke kosten eigen auto	Een vast bedrag van € 0,21 per kilometer. In 2022 en 2021 was dit bedrag € 0,19.
Zakelijke reiskosten openbaar vervoer, taxi en vliegtuig	100% van de werkelijk gemaakte kosten	U moet kunnen aantonen dat u deze kosten werkelijk gemaakt hebt. Bewaar bijvoorbeeld uw treinkaartje. Reist u met een OV-chipkaart? Maak dan een uitdraai van uw reizen.
Vaartuigen voor representatieve doeleinden	0%
Studiekosten	Het deel van de kosten dat u maakt om bestaande vakkennis op peil te houden	U moet de studiekosten maken in het belang van uw onderneming. De kosten zijn alleen aftrekbaar als u ze maakt om bestaande vakkennis op peil te houden. Als u de kosten maakt om nieuwe kennis te verwerven, zijn de kosten niet aftrekbaar.

Wat boek je op welke grootboekrekening?

Leuk die nummertjes maar hoe codeer je de grootboekrekeningen?

Begincijfer	Soort grootboekrekening
	Vaste activa, Eigen vermogen, Voorzieningen, Langlopende schulden
1	Liquide middelen, Kortlopende vorderingen en schulden, Belastingen en premies
2	Tussenrekeningen
3	Voorraden

Hoe boek je niet aftrekbare kosten?

Hoe boek je een boete in je boekhouding? – Wanneer je een boete ontvangt en deze via een privérekening betaalt dan hoef je in je boekhouding niets in te boeken. Als je de boete betaalt via je je zakelijke rekening dan kun je dit op twee manieren in boekhoudprogramma Rompslomp inboeken.

1. Inboeken via een nieuwe uitgave met 0% aftrekbaarheid, Maak een foto van de boete, stuur deze naar de Rompslomp schoenendoos en boek deze in als een nieuwe uitgave. Boetes zijn altijd zonder btw, dus vergeet hier niet de uitgave op 0% btw te zetten. Het is van groot belang dat je op de uitgave aanvinkt dat de kosten niet aftrekbaar zijn. Dit doe je door het vinkje “aftrekbaarheid” ook op 0% te zetten. LET OP: Als je het op deze manier invult, dan wordt het door Rompslomp ingeboekt als een privé onttrekking. Dat is gelijk ook de reden waarom deze kosten niet terug te vinden zijn op de winst- en verliesrekening. Je kunt het wel terugvinden bij de tabel ‘Toelichting’, onderaan op de winst- en verliesrekening in Rompslomp.
2. Inboeken via een boeking of uitgave en aftrekbaarheid later corrigeren. Wanneer je een boete inboekt dan kun je deze sowieso het beste inboeken op een aparte grootboekrekening (kosten rekening) genaamd ‘niet aftrekbare kosten’. Je kunt dan alle kosten die niet aftrekbaar zijn verzamelen op die rekening en zo gemakkelijlk terugvinden. LET OP: Je dient deze rekening aan het einde van het jaar dan wel te corrigeren, zodat ze niet worden meegenomen in de winstberekening !

• 2a. Je gaat in Rompslomp naar de betaling van de boete en klikt daar op ‘inboeken’. Je kunt kiest vervolgens voor ‘dit is een ander soort boeking’. Vervolgens boek je de betaling van de bank AF en op de kostenrekening ‘niet aftrekbare kosten’ BIJ. Hieronder een voorbeeld boeking:
• 2b. Je gaat in Rompslomp naar de betaling van de boete en klikt daar op ‘inboeken’. Je kiest dan vervolgens voor ‘dit is nieuwe uitgave’. Vervolgens maak je de uitgave aan en laat je de aftrekbaarheid staan op 100%. Je boekt deze kosten dan wel op de aparte kostenrekening (grootboekrekening) ‘niet aftrekbare kosten’ die we al eerder vermeldde.

Hopelijk lukt het je zo om de boetes in te boeken en hopelijk voor jou zal dit ook de laatste keer zijn.

Waar moet je geen fooi geven?

De Verenigde Staten en Zuid-Afrika bijvoorbeeld. In deze landen leven mensen bijna van hun fooien en is niets extra’s geven dan ook een absolute no go. Waar je in Nederland en Europa vaak wegkomt met een bedrag naar boven afronden, is dit in deze landen niet voldoende.

Is het normaal om fooi te geven in Nederland?

Hoewel het niet verplicht is, is fooi geven voor horecapersoneel toch een leuk extraatje. In Nederland is de vuistregel vaak 5 tot 10 procent van het bedrag.

Hoe geef je fooi als je pint?

Liever geen fooiknop – Wie wel fooi geeft bij een pinbetaling, doet dit vooral via contanten (50%).40 procent zegt het fooibedrag er meteen bij en pint het totaal. Een aantal mensen vraagt hoe het personeel de fooi graag ontvangt. Een aparte fooiknop op het pinapparaat, daar zitten de meesten (61%) niet op te wachten.

1. Fooi hoort verdeeld te worden over het hele bedrijf, vindt 77 procent van de respondenten.
2. Een nog grotere meerderheid (80%) vindt het onwenselijk om salarissen in de dienstensector meer op fooi te baseren.
3. Fooi moet een extraatje zijn, vinden de meesten.
4. Anderen zijn bang voor “Amerikaanse toestanden met gespeelde vriendelijkheid om wat extra’s te vangen”, en “boze reacties als je niet genoeg geeft”,

Bovendien, stellen sommigen, kun je je hypotheek niet baseren op een onzekere inkomstenbasis: zoveel fooi geven Nederlanders niet.

Is het normaal om fooi te geven in Nederland?

Hoewel het niet verplicht is, is fooi geven voor horecapersoneel toch een leuk extraatje. In Nederland is de vuistregel vaak 5 tot 10 procent van het bedrag.

Is fooi geven normaal in Nederland?

Wanneer moet je fooi geven? – Het is onder andere in restaurants heel gebruikelijk om fooi te geven in Nederland. Soms zie je het ook bij bijvoorbeeld de kapper, de pizzabezorger, een taxichauffeur of een klusser die goed werk heeft geleverd. In die situaties gebeurt fooi geven vaak in de vorm van “naar boven afronden”.

1. Je betaalt de fijne taxichauffeur bijvoorbeeld € 50 in plaats van de € 46 die hij vraagt.
2. Overigens is het in sommige branches dan weer juist niet gebruikelijk om fooi te geven,
3. Zo kun je met de beste bedoelingen in de supermarkt fooi geven aan de caissière, maar de kans is groot dat diegene dan vreemd opkijkt.

Het levert vaak vooral een lastig kasverschil op als jij een euro te veel betaalt voor je boodschappen. Verder ben je in Nederland redelijk vrij in of je wel of niet fooi geeft, Het is niet zo dat bedienend personeel te weinig verdient als ze geen fooi ontvangen.

Is fooi houden diefstal?

Moet ik fooi afdragen aan de fooienpot? – Als er bij u op het werk een fooienpot is en u wordt verplicht om uw fooi af te staan aan de pot, zodat deze daarna kan worden verdeeld onder de werknemers, dan is dat wel toegestaan. Een beding dat de werknemers verplicht de ontvangen fooi af te dragen aan een fooienpot is dus toegestaan (Hof Amsterdam 9 oktober 2003, JAR 2004, 180).

• In deze zaak moesten alle werknemers de ontvangen fooien in een pot doen, die werd beheerd door een stichting.
• Deze stichting verdeelt vervolgens de fooien onder alle werknemers, ook onder de werknemers die uit de aard van hun functie geen fooien ontvangen.
• Het Hof heeft deze constructie toegestaan.
• Als er op uw werk dus een fooienpot is waar iedereen zijn fooi in moet doen, waarna de opbrengst onder de werknemers zal worden gedeeld, dan bent u ook verplicht om uw fooi af te staan.

Zou u dat niet doen, dan maakt u zich schuldig aan diefstal c.q. verduistering en kan ontslag op staande voet volgen. Zie bijvoorbeeld deze uitspraak (Hof Arhem-Leeuwarden 21 mei 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:CA2662): “Gelet op het voorgaande acht het hof voorshands voldoende aannemelijk dat zich aan diefstal/verduistering op het werk schuldig heeft gemaakt, alsmede dat langdurig en veelvuldig van het kassareglement is afgeweken.

Het hof betrekt bij al het voorgaande ook nog het gegeven dat in het rapport van 16 augustus 2012 is vermeld dat tegen de werkafspraken in de door haar verworven fooien niet afstond aan de fooienpot, terwijl zij wel meedeelde in de door haar collega’s gevulde fooienpot.” Andersom moet de fooienpot dan natuurlijk ook wel daadwerkelijk onder het personeel worden verdeeld (Ktg.

Brielle, 22 februari 2000, JAR 2000,68).

Wat is een normaal bedrag voor fooi?

De vuistregel is vaak 5 tot 10 procent van het bedrag. Althans als je uit eten gaat.,Als je een drankje doet op het terras is vaak naar boven afronden al genoeg’, zegt Anne-Marie van Leggelo, directeur van Het Etiquette Bureau.,En bij een hotel is de fooi meegerekend in de prijs.